Cudischs
Sumvitg – Ina presentaziun culturhistorica
Ediziun: romontscha
Autur: Aluis Maissen
Collaboraziun: Marcella Maissen-Berther
© Gemeinde Sumvitg, 7175 Sumvitg
Il cudisch ei cumparius, sin incarica dalla vischnaunca, entuorn la scumiada dil milleni. Igl autur ha saviu trer a diever ina gronda collecziun da material e grafica, rimnada ed arcunada onns ora. La tematica presenta ina vischnaunca muntagnarda da sia vart sociala, culturala e historica. Ils temas principals cumpeglian puncts centrals che descrivan resp. caracteriseschan ils avdonts e lur contuorn:
- Conturas d’ina vischnaunca
- Art e litteratura
- Historia
- Historia culturala
- Usits religius
- In cronica extendida
Quell’ovra beinreussida secumpona sco in mosaic d’in grond diember carpetgels ch’eran spatitschai lunsch entuorn. Igl autur ha retschercau da rudien en fontaunas d’archivs communals, da pleivs e da stats, denter auter era egl archiv dil Vatican a Ruma. Suenter mintga capetel indichescha igl autur las fontaunas consultadas per aschia documentar sia seriusa scrutaziun d’historia e cultura.
Cun ina vasta elecziun da fotografias e maletgs fa igl autur attents il lectur, ch’ei vala la peina da tgirar e mantener nossa cuntrada fascinonta. Il cudisch vegn purtaus dil text e dall’illustraziun; pér omisdus elements ensemen cumpleteschan ad ina simbiosa preziusa, nua ch’igl autur metta peisa oravontut sil detagl.
En siu prolog giavischa igl autur buna accoglientscha da siu cudisch. El serecamonda al lectur, sco a sias uras Jacob Bundi, in augsegner da Sumvitg e pli tard avat, che concluda siu rapport dil viadi a Gerusalem igl onn 1591 culs plaids: “So dir, guthertziger Leeser, In disser meiner beschreibung etwas gefiele, wöllest mich in deinem gebett für beuolhen habn ich sey lebent oder thot.”
Empustaziun:
Il cudisch sa vegnir empustaus cul suandont formular cheu giusut
Prezi per cudisch 25.00 frs + spesas
Nums locals dalla vischnaunca Sumvitg
Ediziun: Romanisch
Autur: Paul Mathias Cathomas
© Gemeinde Sumvitg, 7175 Sumvitg
L’ovra „Nies tratsch – Nums locals dalla vischnaunca Sumvitg” da Paul Mathias Cathomas ei cumparida igl onn 2016. Il cudisch ha 752 paginas, cuntegn la descripziun da 1823 nums locals e peisa 1509 grams. L’introducziun plaida il suandont: Nums locals ein buca mo semplamein nums. Davos mintga num schai ina historia, ina persunala, ina dil contuorn ni ina dalla vischnaunca. Igl autur presenta buca mo nums, el interpretescha els, localisescha els precisamein, numna lur vischins ni vischinas e viventa els ton sco pusseivel. Aschia rasan biars nums ora entiras historias, historias da schabetgs ed eveniments, leghers e tragics. Biars nums ensiaran la historia dil liug ed ils nums dallas fracziuns raquentan mintgamai da lur svilup e da lur historia tochen al di dad oz. Auters nums laian reviver persunas cun lur schabetgs ed ils nums da famiglia anflan medemamein ina declaronza da derivonza. La raccolta en quels 1800 nums ei gronda e da valeta culturala e historica per la vischnaunca da Sumvitg.
Igl autur scriva en siu plaid sin via: „Quei sulom da nos perdavons ha fascinau mei da luvrar 27 unviarns, per metter en salv enzatgei per nus tuts, seigi ord respect pils trapassai, per nus arrivai e per las generaziuns aunc buca naschidas. Il territori tractaus s’extenda dil Tödi al Péz Vial e da Tschuppina a Pardomat. Ses nums locals regordan alla domena da conquistar ed haver possess, ad eveniments e disfortunas, a puncts orientativs e posiziunals. Els ein stai promovi da lur pievel attaschau, che fageva tratsch, dustava la fom e mesirava cun curtaunas da graun.“
Empustaziun:
Il cudisch sa vegnir empustaus cul suandont formular cheu giusut
Prezzi per toc sfr. 25.00 + pachetadi e porto, furniziun per posta.
